Z!

Mohamed Bah en de City Rights App

Ongedocumenteerden en het recht op informatie: Mohamed Bah bedacht de City Rights App. ‘We kunnen pas opbloeien als onze mensenrechten gewaarborgd zijn.’

Fotografie bij het stuk: Johannes Abeling

Het was 2019. Mohamed Bah uit Guinée liep door Amsterdam, in de stromende regen. Hij had geen idee waar hij naartoe moest gaan, waar hij recht op had of waar hij die informatie überhaupt kon vinden. Op die dag werd de kiem gelegd voor een project dat deze maand is gelanceerd: de City Rights App. Die app, bedacht door Mohamed, wijst ongedocumenteerden de weg in de stad, toont plekken waar je bijvoorbeeld kunt eten of douchen en vat beknopt samen wat je zonder geldige verblijfspapieren wel en niet mag. Voor Bah, een jonge man met een kalme, warme stem, is het een manier om in verzet te komen tegen de manier waarop naar ongedocumenteerde mensen wordt gekeken en de uitsluiting waarmee ze te maken krijgen. ‘Als je ons de kans geeft, kunnen we echt iets toevoegen.’

November 2020

‘Ik had in de opvang van HVO Querido gezeten, in een pilotproject waarin mensen met een Dublinclaim tijdelijk werden opgevangen. Die opvang heeft niet zomaar heel veel mensen geholpen, ik ben ervan overtuigd dat die echt levens heeft gered. Maar uiteindelijk besloot de gemeente dat het geen succes was. Er waren niet genoeg mensen uit Nederland vertrokken. De pilot kreeg geen vervolg en de opvang ging dicht. Ik had er heel veel stress van. Gelukkig vond ik ergens een kamer, in een huis met Amerikanen en Italianen die hier waren gekomen om te studeren. Met mijn huisgenoten had ik het vaak over wat we konden doen om de positie van ongedocumenteerden te verbeteren. Ik voelde me daar heel comfortabel en vrij, ik was minder bang om uitgezet te worden, en dat gaf me de kracht om te blijven strijden voor verandering.’

Motivatie

‘Ik wilde het stereotype beeld van ongedocumenteerden veranderen. Dat doe ik ook op mijn Facebookpagina Mr Nice Guy 224 en op mijn YouTube-kanaal. Wij zijn geen last, we kunnen juist heel veel toevoegen als je ons de kans geeft. We zijn een geweldige groep mensen, we hebben kennis, we willen graag leren en zijn bereid veel te delen. Maar we kunnen pas opbloeien als onze mensenrechten gegarandeerd zijn. In eerste instantie wilde ik een platform maken waarop ongedocumenteerden diensten kunnen aanbieden. Ik zou bijvoorbeeld Franse les kunnen geven of ik zou een cursus video editen kunnen organiseren. Stel je voor, dat ik als ongedocumenteerde dan de leraar zou zijn van de gedocumenteerde mensen. Dat zou echt iets groots zijn. Maar uiteindelijk kwam ik, samen met mijn beste vriend Riccardo Biggi, toch tot de conclusie dat we in eerste instantie moesten zorgen dat ongedocumenteerde mensen toegang hebben tot informatie. Zodat niemand hoeft mee te maken wat ik in mijn eerste dagen hier meemaakte.’

Toegang

‘De informatie die beschikbaar was over voorzieningen voor ongedocumenteerden, was in het Nederlands. Ik ken genoeg mensen die geen Google Translate kunnen gebruiken, dus dan houdt het snel op. De informatie die er is, is ook heel moeilijk te vinden. Je moet eigenlijk iemand kennen die het allemaal heeft meegemaakt om er iets van te begrijpen. Er is laatst wel een app gelanceerd voor daklozen en dakloze jongeren (Straatapp, RED), maar daarin zijn de voorzieningen voor ongedocumenteerden niet meegenomen. Voor ons is er niks. Ik hou van dit land; het is hier prachtig en de mensen zijn aardig, vooral als het mooi weer is. Maar als je ongedocumenteerd bent maak je geen deel uit van de samenleving. Wij hebben ons bijvoorbeeld allemaal laten vaccineren, maar vervolgens kregen we geen QR-code. Daarmee werden we nog verder uitgesloten van elke vorm van sociaal leven en toegang tot openbare plekken.’

Nothing about us without us

‘Onze positie wordt vaak niet meegenomen in beslissingen. Om een voorbeeld te geven: in de eerste coronalockdown besloot iemand ergens in een kantoor dat het beter voor ons was om buiten te slapen dan om met z’n allen binnen te zitten. Corona is natuurlijk gevaarlijk, maar buitenslapen ook. Vraag ons wat wij willen! De persoon die zo’n besluit neemt, gaat ’s avonds terug naar zijn familie en kinderen, die heeft een gezellige avond, gaat lekker slapen en komt de volgende dag terug. Maar wij worden ziek van de kou en zijn steeds bezig met overleven. Vraag ons aan tafel, vraag ons hoe dingen beter kunnen, en dan kunnen wij helpen om plekken veiliger en aangenamer te maken.’

Ontwikkeling

‘Als de overheid het niet doet, moeten we maar voor onszelf zorgen. Wat zo mooi is bij Here to Support: je bent hier geen cliënt, maar een gelijkwaardige partner. Je kunt je vrij en veilig voelen om zelf met ideeën te komen die de gemeenschap van ongedocumenteerde mensen kunnen helpen. Zo bedacht ik ook City Rights Radio. In Guinée was ik host van een radioshow. Ik heb veel ervaring meegebracht, maar zonder Here to Support weet ik niet wat de uitkomst zou zijn geweest. Bij het bedenken van de app hebben we schetsen gemaakt en nagedacht over de functionaliteiten, en daarin heb ik steeds mijn mening gegeven vanuit mijn ervaring als ongedocumenteerd persoon. Daar is de app ook echt op aangepast. Om een voorbeeld te geven: binnenkort is alle informatie uit de app ook offline beschikbaar. Dat is heel belangrijk, want ongedocumenteerden hebben vaak geen geld voor internet. En dan is er nog iets waar ik heel blij mee ben. De laatste tijd zijn er veel protesten in de stad, bijvoorbeeld tegen de coronamaatregelen. Daarbij is altijd veel politie op de been. Als ongedocumenteerde ben je daar niet veilig. Als je wordt aangehouden en je kan geen ID-kaart laten zien, dan zou je in vreemdelingendetentie kunnen worden geplaatst. Via de app kunnen we nu een bericht sturen: ga niet naar die plek. Kun je het je voorstellen? Ik vind het echt geweldig. Deze app is een wonder.’

Lancering

‘Op donderdag 12 mei 2022 is de app gelanceerd. Alles kwam in een periode van een paar weken tijd bij elkaar: de app kwam uit, ik ging een tweede seizoen maken van City Rights Radio, we organiseerden een groot internationaal congres, Unite for City Rights, waar drie programma’s waar ik bij betrokken ben gepresenteerd werden. En: ik kreeg mijn verblijfsvergunning. Het was gewoon een prachtige tijd. Op de ochtend na de lancering kreeg ik een berichtje van een vriend: “Hey Mo, ik kwam iemand tegen die ongedocumenteerd is, weet jij een plek waar hij terechtkan?” Ik zei: “Download de app, daar staat alles in.” Tien minuten later belden ze me: ze hadden een plek gevonden.’

Here to Support

Stichting Here to Support wil ongedocumenteerde vluchtelingen in Amsterdam ‘zichtbaar, hoorbaar en weerbaar’ maken. Dat doet de stichting door op basis van gelijkwaardigheid samen te werken met mensen zonder verblijfsrecht. Aan het begin van de coronacrisis begon de organisatie bijvoorbeeld PrintRights, een modecollectief dat in eerste instantie mondkapjes maakte en dat later uitbreidde naar een hele collectie producten, van tassen tot stoelen. De Here to Support Academy geeft mensen workshops over o.a. asielrecht, taal en media. Het project Amsterdam City Rights onderzoekt hoe steden de rechten van ongedocumenteerde mensen kunnen waarborgen.

Dit artikel verscheen in Z!8, 2022. 

 

Doneer!

Waardeer je dit artikel en wil je dat laten blijken met een kleine bijdrage? Dat kan! Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.

Mijn gekozen donatie € -